Ülkemizde her yıl çok sayıda trafik kazası meydana gelmektedir, buna bağlı olarak da çok sayıda kişi mağdur kalmaktadır. Bu kazalardan kaynaklanan mağduriyetlerin mümkün olan en kısa sürede ve hakkaniyete en uygun şekilde giderilmesi gereklidir. Bu yazımızda öncelikle trafik kazalarına bağlı olarak mağdurların talep edebileceği tazminat hakları, bu hakları kimlerden talep edebilecekleri ve sigorta şirketlerine başvuru süreci hakkında bilgilere yer verilmiştir.
Ölümlü veya yaralamalı trafik kazalarında talep edilebilecek tazminat hakları; ölen kişinin destekçileri olarak annesi, babası veya herhangi bir kişi ölen kişiden sürekli olarak bir maddi destek görüyorsa bu kişi veya kişiler destekten yoksun kalma tazminatı talebinde bulunulabilir. Ölüm haricinde bir sakatlanma veya yaralama meydana geldiğinde örneğin kolun kırılması sonucunda belirli oranda iş göremez hale gelinmesi durumunda da sürekli iş göremezlik tazminatı talep edilebilir. Trafik kazası sonucunda yaralanmaya bağlı olarak işe devam edilememesi durumunda da geçici iş göremezlik tazminatı talebinde bulunulabilir. Örneğin trafik kazasına bağlı olarak 6 ay süreyle mağdurun işe devam edememesi durumunda bu kişi 6 aylık geçici iş göremezlik tazminatına hak kazanmaktadır. Sayılan tazminat kalemleri haricinde de kaza meydana geldikten sonra mağdur kendi ihtiyaçlarını karşılayabilmek adına bakıcı tuttuğu takdirde bakıcı giderini de talep edebilir. Mağdur, bakıcı tutmaksızın kendisine bir yakını tarafından bakılsa dahi bakıcı giderlerini talep edebilir. Bakıcı giderinin talebindeki kıstas bakıcı tutmak zorunda kalacağı bir durumun oluşmasıdır. Buna örnek olarak; kaza sonucunda mağdurun kol ve bacaklarındaki kırıklardan dolayı kendi ihtiyaçlarını karşılayamaması hali sayılabilir. Kaza sebebiyle tedavi aşamasında yapılan harcamalar, tedavi için hastaneye gidip gelirken ödenen yol ücretlerini de tedavi gideri olarak talep edebilmek mümkündür. Tüm bu tazminat talepleri haricinde kaza sebebiyle uğranılan maddi zararlar da talep edilebilir. Örneğin, kaza sonucu araçta oluşan değer kaybı, araç mahrumiyet bedeli, kaza esnasında cebindeki telefonun kırılmasından dolayı uğranılan zarar, bir ticari iş için giderken kazadan dolayı gidilemeyip mahrum kalınan kazanç da talep edilebilir. Uğranılan maddi zararların tazmin edilebilmesi için ispat yükü mağdurdadır. Bunların yanı sıra trafik kazasına bağlı olarak hissedilen derin üzüntü, elem, acı sebebiyle manevi tazminat talebinde de bulunulabilmektedir. Manevi tazminat talebinde bulunacaklara örnek olarak; kaza sonucu kolu kırılan mağdur veya mağdurun vefat etmesi sebebiyle mağdurun çocukları verilebilir.
Netice itibariyle bir trafik kazası sonucunda talep edebileceğimiz tazminat haklarını sıralayacak olursak;
1. Destekten Yoksun Kalma Tazminatı (Sadece ölüm halinde)
2. Sürekli İş Göremezlik Tazminatı
3. Geçici İş Göremezlik Tazminatı
4. Bakıcı Giderleri
5. Tedavi Giderleri
6. Maddi Zararlar
7. Manevi Tazminat
Tazminat talepleri kazanın meydana gelmesine sebebiyet veren araç sürücüsüne, araç sahibine, sigorta şirketine ve diğer kurumlara (örneğin yolda buzlanma var ancak buzlanma riskine ilişkin herhangi bir talebenin olmaması durumunda karayollarına karşı da tazminat talebinde bulunulabilir) karşı yöneltilebilir.
Neticeten tazminat taleplerini yöneltebileceğimiz gerçek ve tüzel kişiler şunlardır;
1. Araç Sürücüsü
2. Araç Sahibi
3. Sigorta Şirketi
4. Diğer Kurumlar
Ölümlü veya yaralamalı trafik kazalarına bağlı tazminat sürecine de değinecek olursak; kaza meydana geldikten sonra ilk etapta olay yerine görev alanı sınırlarına göre polis veya jandarma gelmektedir. Olay yerine gelen kolluk kuvveti kaza yeri, yerdeki lastik izleri, fren izleri, araç hasarları, kamera kayıtlarını inceleyip olay yerindeki şahıslarla görüşerek bir kaza tespit tutanağı düzenlemektedir. Kaza tespit tutanağında kazaya karışan araç ve sürücü bilgileri, kazaya karışan araçların ihlal ettiği Karayolları Trafik Kanunu maddesi, kazanın oluş şekli, kazaya karışanların emniyet kemeri takıp takmadığı, kazada motorlu biri varsa kask takıp takmadığı, mağdur veya şüphelinin yaya olup olmadığı gibi bilgileri içermektedir. Kolluk kuvveti kaza tespit tutanağı, ifadeler ve topladığı tüm delilleri savcılığa bildirmektedir. Savcılık makamı belli suçlarda şikayete bağlı olarak belli suçlarda da re’sen hareket ederek soruşturmayı başlatmaktadır. Savcılık makamının hazırlayacağı bir iddianame ile dava açılarak ceza aşaması devam etmektedir. Bu yazımızda ceza aşamasına yer vermeyeceğiz ancak ceza dosyasının seyri bazı durumlarda tazminat haklarını da ilgilendirmektedir. Örneğin kovuşturma veya soruşturma aşamasında kaza tutanağı, ifadeler ve varsa kamera kayıtlarından yola çıkarak gerekli görüldüğü takdirde kusur tespiti için bilirkişi raporu alınmaktadır. Alınacak bu bilirkişi raporu ile beraber tazminat talep edilmesi mağdurun elini güçlendirebilir. Buna karşın işlenen suç uzlaştırmaya tabii ise ve uzlaştırma aşamasında anlaşma sağlanmışsa mağdur, tazminat talebinde bulunamayacaktır. Bunun önüne geçilebilmesi için mağdurun uzlaşma tutanağına “diğer tazminat haklarım saklıdır” şeklinde beyanda bulunması gereklidir. Ceza aşaması ilk derece mahkemesi kararına karşı itiraz edilmez istinaf veya temyiz edilmezse ortalama 1,5-2 yıl içerisinde sona ermektedir. Kaldı ki yukarıda saymış olduğumuz tazminatların 1,5-2 yıl içerisinde çoktan tazmin edilmiş olması gerekir.
Tazminat sürecinde mağdur; kaza tespit tutanağı, ceza dosyasındaki ifadeler, varsa bilirkişi raporu, hastane evrakları, sağlık kurulu raporu (sağlık kurulu raporlarında kazaya bağlı olarak yaralanma ve sakatlıklardan kaynaklı maluliyet oranı belirtilmektedir) ile sigorta şirketine başvuru yapmaktadır. Tazminat miktarının belirlenmesindeki önem arz eden belgeler; kaza tespit tutanağı ve maluliyet içerir sağlık kurulu raporudur. Sigorta şirketine yapılan başvuru neticesinde şirket 15 gün içerisinde başvuruyu incelemek zorundadır.
Sigorta şirketi kendisine verilen evrakları inceledikten sonra bir teklifte bulunabileceği gibi herhangi bir cevap da vermeyebilir; ayrıca sigorta şirketi, kendisine sunulan sağlık kurulu raporundan farklı bir maluliyet oranı hesabı yapıp buna göre bir teklifte de bulunabilir.
Sigorta şirketiyle bu süreç içerisinde anlaşma sağlanılırsa tazminat süreci tamamlanmış olacaktır. Sigortaya başvurduktan sonra 15 gün içerisinde bir anlaşma sağlanamazsa mağdur veya vekili Sigorta Tahkim Komisyonuna başvurabilir veya asliye ticaret mahkemelerinde trafik kazasına bağlı olarak bir tazminat davası açabilir. 15 günlük süre içerisinde sigorta şirketiyle anlaşma sağlanamadığı takdirde dava yoluna başvurmaktansa mağdurun üstün yararı gözetilerek Sigorta Tahkim Komisyonuna başvurulmasında fayda vardır çünkü Sigorta Tahkim Komisyonu dosyaları 6 ay içerisinde sonuçlandırırken dava yolunun tercih edilmesi durumunda bu sürede pek de bir ilerleme katedilmesi mümkün değildir.
Sigorta Tahkim Komisyonu kararında hesaplanana tazminat meblağı itiraz sınırı üzerindeyse sigorta şirketi veya mağdur veya vekili Sigorta Tahkim Komisyonu İtiraz Hakem Heyetine başvurabilir. Sigorta Tahkim Komisyonu İtiraz Hakem Heyetinin karar verme süresi başvurudan itibaren 2 aydır. İtiraz Hakem Heyetine konu dosya meblağı temyiz sınırı üzerinde ise dosya temyiz edilerek Yargıtay’a taşınmaktadır. Yargıtay’dan dosyanın karara bağlanıp geri gönderilmesi de ortalama 2 yılı bulmaktadır.
Netice itibariyle ölümlü veya yaralamalı trafik kazasına bağlı olarak tazminat talebi süreci şu şekildedir;
1. Sigorta Şirketine Başvuru (15 gün içerisinde sonuçlandırılmalı)
2. Sigorta Tahkim Komisyonuna Başvuru (6 ay içerisinde sonuçlandırılmalı)
3. Sigorta Tahkim Komisyonu İtiraz Hakem Heyetine Başvuru (Sigorta tahkim komisyonu kararındaki meblağın itiraza tabi olması durumunda başvuru yapılabilmektedir. Başvurudan itibaren 2 ay içerisinde sonuçlandırılmalı)
4. Temyiz (Komisyon kararı miktar yönünden temyiz sınırı üzerindeyse dosya temyiz edilerek Yargıtay'a gönderilmektedir. Dosya ortalama 2 yıl içerisinde karara bağlanır)
Sigorta şirketlerine yapılan tazminat başvurularında, şirket her sene belirlenen poliçe limitleriyle sınırlıdır. 2023 yılı için ölümlü trafik kazalarında bu sınır 1.200.000 TL, yaralamalı trafik kazalarında da 1.200.000 TL’dir. Sigorta şirketinin tazminat sorumluluğu kazanın meydana geldiği yıl için belirlenen poliçe limitleriyle sınırlıdır. Bu limitin üzerinde kalan tazminat tutarları için ise yukarıda yer verdiğimiz üzere araç sürücüsüne veya araç sahibine karşı bir tazminat davası açılabilecektir.
Bir uzman eşliğinde sigorta şirketine başvuru aşamasının takip edilmesi söz konusu uyuşmazlığın en hızlı şekilde çözümlenmesini sağlayabilecektir. Mente Law Firm olarak, bu alanda deneyimli ekibimizin desteğiyle sigorta şirketine ilk başvuru anından itibaren şirketin vereceği tekliflerin değerlendirilmesi, karşı teklif verilmesi gibi tüm süreç profesyonelce yönetilerek müvekkillerimizin sigorta poliçesinin mümkün olan üst limitlerinden faydalanmasını sağlamaktayız.
Saygılarımızla,
Av. Abdulkerim MENTE, Partner at Mente Law Firm
………………………..
İşbu çalışma içerisinde yer alan değerlendirmeler hukuki tavsiye niteliği taşımamaktadır. Zaman içerisinde olabilecek değişiklikler nedeniyle güncel durumu yansıtmayabilecektir. Bu sebeple paylaşılan değerlendirmelerden ötürü Mente Law Firm sorumluluk kabul etmez. Paylaşıma konu çalışma kapsamındaki soru ve sorunlarınız bakımından hukuki danışman görüşü alınması tavsiye olunur. Tüm hakları saklıdır.
Comments